Hãy tưởng tượng một cảnh tượng quen thuộc trong phòng họp cuối tháng. Vị CEO, với một chút sốt ruột, quay sang hỏi trưởng phòng marketing: “Tháng vừa rồi team em đã tiêu hết 200 triệu cho các hoạt động marketing. Rất tốt. Vậy, chúng ta thu về được bao nhiêu tiền từ khoản đó?”
Cả căn phòng bỗng chốc im lặng.
Vị trưởng phòng marketing, dù rất nhiệt huyết, bắt đầu lúng túng. Anh ta mở một bản báo cáo đầy những con số mà anh ta cho là ấn tượng: “Dạ, thưa anh, chúng ta đã tiếp cận được 5 triệu người, có thêm 50.000 lượt thích trang và 10.000 lượt truy cập website…”
“Nhưng doanh thu là bao nhiêu?” – Vị CEO ngắt lời, sự kiên nhẫn của ông đã cạn.
Đây là một bi kịch, một cơn ác mộng mà rất nhiều người làm marketing đang phải đối mặt. Họ làm việc cật lực, họ sáng tạo không ngừng, nhưng lại không thể trả lời được câu hỏi cơ bản và quan trọng nhất từ ban lãnh đạo. Họ không biết cách tính toán Lợi tức trên Đầu tư (Return on Investment – ROI) cho các hoạt động của mình.
Tại MondiaL, chúng tôi gọi đây là sai lầm “nói tiếng nước ngoài”. Bạn có thể nói rất hay về chuyên môn của mình, nhưng nếu bạn không thể diễn đạt nó bằng ngôn ngữ của những người ra quyết định – ngôn ngữ của tiền, của lợi nhuận, của ROI – thì tiếng nói của bạn sẽ không có trọng lượng. Và khi đó, marketing sẽ mãi mãi bị xem là một “trung tâm chi phí”, một gánh nặng phải cắt giảm đầu tiên khi công ty gặp khó khăn.
Tại Sao “Không Đo Lường Được” Lại Đồng Nghĩa Với “Không Có Giá Trị”?
Trong mắt của một CEO hay một giám đốc tài chính, mọi hoạt động trong công ty đều phải trả lời được câu hỏi về hiệu quả. Bộ phận sản xuất được đo bằng chi phí và sản lượng. Bộ phận bán hàng được đo bằng doanh số. Vậy bộ phận marketing được đo bằng gì?
Khi bạn không thể trình bày hiệu quả marketing bằng những con số tài chính cụ thể, bạn đang vô tình tạo ra một nhận thức nguy hiểm:
- Marketing là một “hố đen” ngân sách: Tiền được “rót” vào, nhưng không ai biết nó đã đi đâu và tạo ra cái gì.
- Marketing là một hoạt động “mềm”, “cảm tính”: Nó bị xem là một thứ “có thì tốt”, không có cũng chẳng sao, không phải là một động cơ tăng trưởng cốt lõi.
- Ngân sách marketing là thứ đầu tiên bị cắt giảm: Khi doanh thu sụt giảm, ban lãnh đạo sẽ nhìn vào các khoản chi phí, và họ sẽ cắt những khoản mà họ cho là “không sinh lời” đầu tiên. Và marketing, vì không chứng minh được sự “sinh lời” của mình, sẽ luôn nằm trên đầu thớt.
“Thứ gì không đo lường được thì không thể quản lý được.” – Peter Drucker
Việc không biết cách tính ROI marketing không chỉ là một thiếu sót về kỹ năng. Nó là một sự thất bại về mặt chiến lược. Nó tước đi của bạn vũ khí mạnh mẽ nhất để bảo vệ ngân sách, chứng minh giá trị và giành lấy một vị thế quan trọng trong doanh nghiệp.
Giải Mã ROI Marketing: Công Thức Biến Marketer Thành Nhà Đầu Tư
Rất nhiều người e ngại ROI vì cho rằng nó phức tạp. Nhưng về bản chất, công thức tính ROI marketing lại vô cùng đơn giản. Nó không phải là một khái niệm tài chính cao siêu, nó là một câu chuyện kể về sự hiệu quả.
Công thức cơ bản nhất là:
ROI (%) = ( (Doanh thu từ Marketing – Chi phí Marketing) / Chi phí Marketing ) x 100%
Chỉ vậy thôi. Hãy cùng “mổ xẻ” từng thành phần:
- Chi phí Marketing (Khoản đầu tư): Đây là tất cả những gì bạn đã chi ra cho một chiến dịch hoặc một khoảng thời gian cụ thể. Nó không chỉ bao gồm tiền quảng cáo (Google Ads, Facebook Ads…), mà còn có thể bao gồm:
- Chi phí sản xuất nội dung (thuê người viết, thiết kế, quay video…).
- Chi phí cho các công cụ marketing (phần mềm email, SEO tools…).
- Chi phí cho nhân sự marketing (nếu bạn muốn tính một cách đầy đủ).
- Doanh thu từ Marketing (Khoản thu về): Đây là phần thường gây bối rối nhất, vì việc xác định chính xác một khách hàng đến từ kênh marketing nào (attribution) đôi khi rất phức tạp. Tuy nhiên, bạn có thể bắt đầu bằng những cách đơn giản:
- Theo dõi qua các mã giảm giá riêng cho từng kênh.
- Sử dụng các tính năng theo dõi chuyển đổi của Google Analytics và các nền tảng quảng cáo.
- Hỏi trực tiếp khách hàng: “Anh/chị biết đến chúng tôi từ đâu?”.
- Nâng cao hơn, bạn có thể tính toán dựa trên Giá trị Vòng đời Khách hàng (Customer Lifetime Value – CLV) để có một cái nhìn dài hạn hơn.
Khi bạn có hai con số này, bạn có thể kể một câu chuyện đầy sức mạnh.
Hướng Dẫn Tính ROI “Cho Người Không Chuyên”: Một Ví Dụ Thực Tế
Hãy xem một ví dụ đơn giản. Công ty bạn kinh doanh một phần mềm SaaS với giá 2.000.000 VNĐ/tháng. Bạn quyết định chạy một chiến dịch Google Ads trong một tháng.
Bước 1: Tính tổng Chi phí Marketing
- Chi tiêu cho Google Ads: 30.000.000 VNĐ
- Chi phí thuê chuyên gia quản lý quảng cáo: 10.000.000 VNĐ
- Tổng Chi Phí Marketing = 40.000.000 VNĐ
Bước 2: Theo dõi số lượng khách hàng thu về
- Thông qua theo dõi chuyển đổi, bạn xác định được chiến dịch này đã mang về 50 khách hàng mới đăng ký sử dụng dịch vụ.
Bước 3: Tính toán Doanh thu từ Marketing
- Doanh thu từ 50 khách hàng mới trong tháng đầu tiên = 50 x 2.000.000 VNĐ = 100.000.000 VNĐ
Bước 4: Áp dụng công thức ROI
- ROI (%) = ( (100.000.000 – 40.000.000) / 40.000.000 ) x 100%
- ROI (%) = ( 60.000.000 / 40.000.000 ) x 100% = 150%
Câu chuyện bạn có thể kể với CEO của mình là: “Thưa anh, trong tháng vừa qua, chúng ta đã đầu tư 40 triệu đồng vào chiến dịch Google Ads. Khoản đầu tư này đã mang về 50 khách hàng mới, tạo ra doanh thu 100 triệu đồng. Như vậy, lợi tức trên đầu tư của chiến dịch này là 150%. Nói cách khác, với mỗi 1 đồng chúng ta bỏ ra, chúng ta đã thu về 1.5 đồng lợi nhuận.”
Bạn có thấy sự khác biệt không? Bạn không còn là một người “tiêu tiền”. Bạn đã trở thành một nhà đầu tư thông thái.
Tư Duy Của MondiaL: ROI Không Chỉ Là Con Số, Đó Là Minh Chứng Cho “Thiết Kế Sinh Lời”
Tại MondiaL, định vị của chúng tôi là “Đối Tác Kiến Tạo Tăng Trưởng”. Và sự tăng trưởng đó phải được chứng minh bằng những kết quả cụ thể. Lời hứa thương hiệu cốt lõi của chúng tôi, “Thiết Kế Sinh Lời”, không phải là một khẩu hiệu marketing. Nó là một cam kết về trách nhiệm giải trình.
Toàn bộ Lộ trình Tăng trưởng 3D của chúng tôi được xây dựng để theo đuổi và chứng minh ROI:
- Giai đoạn 1: Chẩn Đoán (Discover): “Bộ Não” chiến lược của chúng tôi không bắt đầu bằng những ý tưởng bay bổng. Chúng tôi bắt đầu bằng việc xác định các chỉ số hành động và các KPI kinh doanh. Mục tiêu phải được đo lường bằng con số.
- Giai đoạn 2: Kiến Tạo (Develop): “Trái Tim” sáng tạo của chúng tôi không tạo ra những thứ chỉ để “đẹp”. Mỗi sản phẩm sáng tạo, từ một logo cho đến một chiến dịch quảng cáo, đều được thiết kế với một mục tiêu chuyển đổi rõ ràng, nhằm tác động trực tiếp đến các chỉ số đã được xác định.
- Giai đoạn 3: Chứng Minh (Deliver): Đây là linh hồn của sự cam kết. Chúng tôi không chỉ bàn giao sản phẩm. Chúng tôi bàn giao một bản báo cáo hiệu quả, nơi chúng tôi phân tích và trình bày rõ ràng về ROI. Chúng tôi chứng minh rằng, khoản đầu tư của khách hàng vào thương hiệu và marketing đã thực sự “sinh lời”.
Bạn Có Đang Tự Tin Trả Lời Câu Hỏi “Tiền Đâu?”
Đã đến lúc bạn phải trang bị cho mình vũ khí mạnh mẽ nhất: khả năng nói chuyện bằng ngôn ngữ của ROI. Nó sẽ giúp bạn giành được sự tôn trọng từ ban lãnh đạo, bảo vệ ngân sách của mình, và quan trọng nhất, nó buộc bạn phải tư duy như một nhà chiến lược, một người làm kinh doanh thực thụ.
Hãy nhìn lại các hoạt động marketing của bạn. Bạn có đang theo dõi chúng không? Bạn có đang đo lường hiệu quả của chúng không? Và quan trọng nhất, bạn có đang tự tin trả lời câu hỏi “Khoản đầu tư marketing này đã mang về bao nhiêu tiền?” không?
Nếu câu trả lời là “chưa”, đừng lo lắng. Hành trình trở thành một nhà marketing dựa trên dữ liệu luôn có thể bắt đầu từ hôm nay.
[Bạn muốn ngừng việc “đoán mò” và bắt đầu chứng minh giá trị của marketing bằng những con số không thể chối cãi? Bạn muốn biến marketing từ một “trung tâm chi phí” thành một “trung tâm lợi nhuận”? Hãy để các chuyên gia của MondiaL giúp bạn xây dựng một hệ thống đo lường hiệu quả. Đặt lịch một buổi tư vấn chiến lược miễn phí ngay hôm nay.]
MONDIAL – CREATIVE BUSINESS PARTNER
- Hotline: 0933380022
- Website: mondial.vn
- Địa chỉ: 67 Đường Số 3, Quận 3, TP.HCM
