Bạn có một “tài sản” đang bị lãng phí mỗi ngày.
Đó là những câu chuyện của bạn.
Khi tôi hỏi các CEO rào cản lớn nhất của họ là gì, câu trả lời luôn là: “Tôi không có gì thú vị để kể.”
Họ lầm tưởng một câu chuyện hay phải vĩ mô, phải phi thường. Nhưng với tư cách là một chuyên gia thương hiệu, tôi khẳng định: Những câu chuyện chạm đến trái tim nhất lại đến từ những khoảnh khắc nhỏ bé, đời thường.
Vấn đề không phải bạn không có câu chuyện. Vấn đề là bạn không được huấn luyện để nhận ra chúng.
Bài viết này là lộ trình huấn luyện đó. Chỉ 10 phút mỗi ngày. Hãy bắt đầu.
“Chẩn Đoán”: 2 Ngộ Nhận Khiến Kỹ Thuật Kể Chuyện Của Bạn Thất Bại
Trước khi “kiến tạo” giải pháp , chúng ta phải “chẩn đoán” đúng vấn đề. Hầu hết các nhà lãnh đạo thất bại không phải vì kỹ thuật, mà vì tâm lý.
Ngộ nhận 1: Huyền thoại “Cuộc đời nhàm chán”
Chúng ta tin rằng câu chuyện phải nói về thành tựu vĩ đại.
Sự thật là, khán giả (nhân viên, khách hàng) không kết nối với thành tựu. Họ kết nối với cuộc đấu tranh.
Những khoảnh khắc nhỏ bé—một sai lầm, một chiến thắng nhỏ, một cử chỉ tử tế —mới là thứ xây dựng lòng tin.
Ngộ nhận 2: “Negophobia” – Nỗi sợ phơi bày điểm yếu
Jasper Claus, một nhà làm phim từng đoạt giải Cannes, gọi đây là “Negophobia”. Đó là nỗi sợ hãi về sự tiêu cực, về mặt tối.
Chúng ta cố gắng “khoe khoang” (bragging). Nhưng Jasper định nghĩa: Khoe khoang = Câu chuyện – Xung đột.
Một câu chuyện không có xung đột chỉ là một bản tin. Nó không có Lớp 2 (Giao tiếp cảm xúc) , và chắc chắn không tạo ra Lớp 3 (Kết quả kinh doanh).
“Kiến Tạo”: Lộ Trình 3.5 Bài Tập 10 Phút Mỗi Ngày
Đây là giai đoạn “Develop” (Kiến Tạo). Chúng ta sẽ biến những khoảnh khắc “nhàm chán” thành những “thiết kế biết nói”.
Bài tập 1. “Bài Tập Về Nhà Cho Cuộc Đời” (Giai đoạn “Discover”)
Đây là bài tập nền tảng từ Matthew Dicks. Nó huấn luyện bộ não bạn nhìn thấy các câu chuyện.
Mục tiêu là nhận ra những khoảnh khắc nhỏ bé hàng ngày.
Cách thực hiện (3 phút):
- Vào cuối mỗi ngày, hãy tự hỏi: “Nếu hôm nay phải kể một câu chuyện, đó sẽ là chuyện gì?”
- Xác định một khoảnh khắc duy nhất có cảm xúc (vui, buồn, ngạc nhiên, bực bội).
- Viết một câu duy nhất về nó vào sổ tay hoặc Google Doc.
Góc nhìn chuyên gia MondiaL: Đây chính là giai đoạn “Discover” (Chẩn đoán) trong Lộ trình Tăng trưởng 3D của chúng tôi. Bạn đang thu thập dữ liệu thô. Bạn đang xây dựng một kho nguyên liệu thô về sự thật và cảm xúc.
Bài tập 2. Ứng Biến Với Cấu Trúc C-A-R (Giai đoạn “Develop”)
Bây giờ, hãy “kiến tạo” dữ liệu thô đó thành một cấu trúc có mục đích.
Bài tập này rèn luyện khả năng ứng biến. Đừng viết. Chỉ cần nói.
Hãy sử dụng cấu trúc C-A-R đơn giản mà hiệu quả:
- C (Context – Bối cảnh): Câu chuyện diễn ra ở đâu, khi nào? Ai ở đó?
- A (Adversity – Thử thách): Vấn đề, xung đột, hoặc sự bất ngờ là gì? (Đây là thứ chống lại “Negophobia” ).
- R (Resolution – Cách giải quyết): Vấn đề được giải quyết ra sao? Bài học là gì?
Ví dụ thực tế từ bài viết: Tác giả kể về việc dọn chuồng ngựa cho mẹ.
- Bối cảnh (C): Tại chuồng ngựa, một ngày sau khi vừa dọn dẹp.
- Thử thách (A): “Trời ạ… mới hôm qua dọn xong mà giờ đâu đâu cũng là… phân ngựa.” (Sự tức giận, mệt mỏi).
- Giải quyết (R): Anh nhận ra: “Mình không làm việc này chỉ để dọn chuồng. Mình làm vì mẹ, vì mình yêu mẹ.” Công việc khó chịu trở thành hành động ý nghĩa.
Góc nhìn chuyên gia MondiaL: Cấu trúc C-A-R chính là “Thiết Kế Sinh Lời”. Nó kết nối “Bộ Não” (cấu trúc logic) và “Trái Tim” (cảm xúc). Nó biến một việc nhàm chán (dọn phân) thành một câu chuyện truyền cảm hứng về mục đích.
Bài tập 3. Tinh Chỉnh Câu Chuyện Bằng Phản Hồi (Tối Ưu Hóa)
Khi mới bắt đầu, bạn sẽ không chắc câu chuyện của mình có hay không.
Hãy dùng công nghệ làm “Đối tác đồng kiến tạo”.
Cách thực hiện (4 phút):
- Dùng tính năng ghi âm của AI (ChatGPT, Gemini) để thu lại câu chuyện C-A-R bạn vừa ứng biến.
- Yêu cầu AI: “Hãy tinh chỉnh câu chuyện này để trở nên thú vị và hấp dẫn hơn.”
- Bước quan trọng nhất: Nghiên cứu phiên bản của AI. Hãy tự hỏi: “Nó đã thay đổi gì? Tại sao phiên bản này hay hơn?”
Góc nhìn chuyên gia MondiaL: Đây là nguyên tắc “Sáng suốt dựa trên Dữ liệu” (Data-Informed Clarity). Bạn đang dùng phản hồi (từ AI) để mài sắc “Sáng tạo có Mục đích” (Purposeful Creativity). Bạn học nhanh hơn bằng cách phân tích các lựa chọn.
Bài tập 3.5.
Xây Dựng “Ngân Hàng Câu Chuyện” (Giai đoạn “Deliver”)
Đây là bài tập quan trọng nhất. Nó phân biệt người nghiệp dư và chuyên nghiệp.
Đừng chỉ thu thập. Hãy hệ thống hóa.
Một “Ngân hàng Câu chuyện” là thư viện trung tâm, có tổ chức. Nó đảm bảo bạn luôn có sẵn câu chuyện phù hợp cho đúng thời điểm.
Cách thực hiện (3 phút): Với mỗi câu chuyện hay bạn tìm được (từ Bài tập 1), hãy lưu lại với 5 yếu tố:
- Tiêu đề: Ngắn gọn, dễ nhớ (ví dụ: “Câu chuyện dọn chuồng ngựa”).
- Thông điệp chính: Bài học cốt lõi là gì? (ví dụ: “Tình yêu biến việc vất vả thành ý nghĩa”) .
- Chủ đề/Tag: Dùng khi nào? (ví dụ: #Lãnhđạo, #Độnglực, #Giađình) .
- Tóm tắt nhanh: Cấu trúc C-A-R trong 3 câu.
- Xếp hạng: Mức độ hiệu quả của câu chuyện (1-5 sao).
Góc nhìn chuyên gia MondiaL: Đây chính là giai đoạn “Deliver” (Chứng Minh Hiệu Quả). Ngân hàng của bạn không phải là nhật ký. Nó là một thư viện tài sản chiến lược.
Khi bạn cần truyền cảm hứng cho đội ngũ (KPI: Gắn kết nhân viên), hay xây dựng lòng tin với khách hàng (KPI: Tỷ lệ chốt sale), bạn không cần “nghĩ”. Bạn chỉ cần “chọn” vũ khí phù hợp từ kho tài sản của mình.
Đây là cách biến kỹ thuật kể chuyện thành một khoản đầu tư “sinh lời”.
Lời Kết: Câu Chuyện Của Bạn Đang Chờ Được “Kiến Tạo”
Trở thành một người kể chuyện lôi cuốn không đòi hỏi một cuộc sống phi thường.
Nó đòi hỏi sự kiên trì. Nó đòi hỏi một hệ thống.
Nghệ thuật kể chuyện là phương pháp để sống một cuộc đời sâu sắc và kết nối hơn. Những câu chuyện bạn thu thập sẽ là tài sản vô giá. Chúng giúp bạn xây dựng lòng tin, tạo khác biệt và truyền cảm hứng.
Khoảnh khắc đáng nhớ nào từ hôm nay sẽ là viên gạch đầu tiên cho “Ngân hàng Câu chuyện” của bạn?
Bạn đã có lộ trình để “kiến tạo” tài sản câu chuyện của mình. Nhưng làm thế nào để biến những câu chuyện đó thành một Thương Hiệu mạnh mẽ, “biết sinh lời”?
Tại MondiaL, chúng tôi là Chuyên Gia Tăng Trưởng Bằng Thương Hiệu. Chúng tôi sử dụng “Lộ Trình Tăng Trưởng 3D” độc quyền để “chẩn đoán” câu chuyện cốt lõi của doanh nghiệp bạn và “kiến tạo” nó thành một lợi thế cạnh tranh bền vững.
Đừng chỉ kể chuyện. Hãy biến câu chuyện của bạn thành một động cơ tăng trưởng.
