Bạn đang tìm kiếm các kỹ thuật kể chuyện để xây dựng thương hiệu?
Đây là bài viết dành cho bạn. Chúng tôi, với tư cách là chuyên gia tư vấn tại MondiaL, đã đúc kết và phân tích những phương pháp thực chiến nhất.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ tại sao nhiều nỗ lực kể chuyện thất bại. Quan trọng hơn, chúng tôi sẽ chỉ cho bạn cách áp dụng 5 kỹ thuật đơn giản để biến thông điệp thương hiệu trở nên thu hút.
Hãy đọc kỹ, vì đây có thể là chìa khóa giúp doanh nghiệp của bạn tạo ra bước đột phá.
Tại sao doanh nghiệp Việt “kể chuyện” hoài mà… không hiệu quả?
Nhiều năm làm tư vấn, tôi gặp rất nhiều CEO, Founder khát vọng tăng trưởng. Họ đều hiểu tầm quan trọng của thương hiệu.
Nhưng khi bắt tay vào làm, họ thường rơi vào mấy cái bẫy ngộ nhận khá phổ biến.
Ngộ nhận 1: Kể chuyện là nói về lịch sử công ty.
Nhiều người nghĩ câu chuyện thương hiệu là phải kể: “Công ty tôi thành lập năm 2000, ban đầu có 5 nhân sự, tầm nhìn của chúng tôi là…”.
Xin thưa, khách hàng không thật sự quan tâm đến điều đó.
Ngộ nhận 2: Kể chuyện là quảng cáo sản phẩm.
Họ nhầm lẫn giữa kể chuyện và quảng cáo. Họ ra rả nói: “Sản phẩm của tôi tốt nhất, công nghệ xịn nhất, giá hợp lý nhất”.
Khách hàng ngày nay đã quá mệt mỏi với những lời quảng cáo sáo rỗng. Họ muốn sự chân thật.
Ngộ nhận 3: Kể chuyện là “làm màu”, tốn kém.
Nhiều doanh nghiệp SMEs nghĩ rằng “sản phẩm tốt là đủ” hoặc chỉ cần một cái logo “trông cũng được”. Họ cho rằng kể chuyện là thứ phù phiếm, tốn tiền, chỉ dành cho các tập đoàn lớn.
Thực tế thì ngược lại. Doanh nghiệp vừa và nhỏ càng cần kể chuyện để thoát khỏi cuộc chiến cạnh tranh về giá.
Góc nhìn của MondiaL rất rõ ràng. Vấn đề không nằm ở chỗ bạn có kể hay không. Vấn đề là bạn đang “kể lể” hay thực sự “kể chuyện”.
Nhiều doanh nghiệp đang cố gắng quảng cáo, đăng bài mạng xã hội mà không hiệu quả. Chúng tôi gọi đó là “xây nhà trên một nền móng yếu”. Họ thiếu một thông điệp cốt lõi, một câu chuyện nhất quán.
Kể chuyện thương hiệu (Brand Storytelling) thực sự là gì?
Vậy, kể chuyện thương hiệu thực sự là gì?
Nó không phải là việc tóm tắt các sự kiện. Chìa khóa là “phóng lớn vào một khoảnh khắc” cụ thể.
Như bậc thầy marketing Seth Godin đã nói: “Marketing không còn là về những thứ bạn tạo ra, mà là về những câu chuyện bạn kể.”
(Nguồn: Seth Godin, Tác giả sách và diễn giả nổi tiếng)
Kể chuyện thương hiệu là cách bạn kết nối “Bộ não” (chiến lược kinh doanh) với “Trái tim” (cảm xúc khách hàng). Nó là cách biến sản phẩm (thứ bạn bán) thành thương hiệu (lý do khách hàng tin tưởng và lựa chọn bạn).
Một nghiên cứu từ Trường Kinh doanh Stanford đã chỉ ra một sự thật đáng kinh ngạc. Các câu chuyện được ghi nhớ tốt hơn gấp 22 lần so với các sự thật và số liệu đơn lẻ.
(Nguồn: Stanford Graduate School of Business)
Khi khách hàng nhớ câu chuyện của bạn, họ nhớ thương hiệu của bạn. Đó là sức mạnh.
5 Kỹ thuật kể chuyện đơn giản biến thông điệp nhàm chán trở nên “gây nghiện”
Nhiều người nghĩ kể chuyện là một nghệ thuật phức tạp.
Sự thật là, bạn chỉ cần nắm vững 5 kỹ thuật cơ bản sau. Đây là 5 kỹ thuật chúng tôi tại MondiaL thường xuyên sử dụng khi xây dựng nội dung cho khách hàng.
Kỹ thuật 1: Bối cảnh (Location) – Dựng “sân khấu” tức thì cho khách hàng
Bạn có bao giờ để ý những người kể chuyện hay luôn bắt đầu rất cụ thể?
Họ không nói “Một ngày nọ”. Họ nói: “Hai tuần trước, tôi đang ngồi trên ghế sofa trong phòng khách…” hoặc “Tháng 9 năm 2019, tôi đang đứng trước cửa phòng họp…”
Tại sao nó hiệu quả?
Ngay khi bạn nêu rõ địa điểm, não của người nghe tự động hình dung ra nơi đó. Bạn đã kéo họ vào câu chuyện của mình ngay lập tức.
Góc nhìn MondiaL trong marketing:
Trong kể chuyện thương hiệu, “bối cảnh” chính là nơi nỗi đau của khách hàng xuất hiện.
Đừng bắt đầu bằng “Sản phẩm X của chúng tôi giải quyết vấn đề Y”.
Hãy bắt đầu bằng: “Đã 10 giờ đêm. Anh Khoa (tên khách hàng mục tiêu của chúng tôi) vẫn ngồi trong văn phòng, nhìn chằm chằm vào báo cáo doanh thu đang chững lại.”
Bạn thấy không? Bối cảnh giúp khách hàng thấy chính mình trong đó.
Kỹ thuật 2: Hành động (Actions) – Đừng mô tả, hãy “quay phim”
Sau khi có bối cảnh, hãy mô tả hành động cụ thể.
Tập trung vào các động từ.
- Đừng viết: “Cô ấy đã rất buồn.”
- Hãy viết: “Cô ấy ngồi thụp xuống. Hai tay ôm lấy mặt.”
Tại sao nó hiệu quả?
Hành động tạo ra cảm giác câu chuyện đang tiến về phía trước. 20 Nó làm cho câu chuyện sống động như một thước phim.
Góc nhìn MondiaL trong marketing:
Khách hàng không mua tính năng. Họ mua kết quả mà hành động mang lại.
- Đừng viết: “Đôi giày của chúng tôi có đế rất êm.”
- Hãy viết: “Anh ấy xỏ chân vào giày. Anh bắt đầu chạy. Anh cảm nhận gót chân mình chạm đất nhẹ bẫng.”
Hãy “quay phim” trải nghiệm của khách hàng, đừng chỉ mô tả tính năng sản phẩm.
Kỹ thuật 3: Suy nghĩ (Thoughts) – “Tiếng lòng” chân thật là kết nối sâu nhất
Đây là kỹ thuật tôi yêu thích nhất.
Hãy chia sẻ những suy nghĩ thô, không qua bộ lọc mà bạn (hoặc nhân vật) đã có trong khoảnh khắc đó.
Một sai lầm phổ biến là chia sẻ những suy nghĩ quá sách vở, quá chuyên nghiệp.
- Đừng viết: “Tôi đã rất thất vọng.”
- Hãy viết: “Ngay lúc đó, tôi nghĩ: ‘Trời ơi, tệ thật rồi. Giờ thì ai cũng sẽ nghĩ mình thật ngốc.'”
Sự chân thật, thậm chí có phần “lộn xộn” và đời thường, lại là thứ dễ đồng cảm nhất.
Góc nhìn MondiaL trong marketing:
Đây chính là cách tìm ra Insight (sự thật ngầm hiểu) của khách hàng.
Khách hàng lý tưởng của MondiaL là “CEO/Founder Khát Vọng Tăng Trưởng”. Nỗi đau của họ không phải là “cần logo”.
Nỗi đau của họ là những suy nghĩ thầm kín:
- “Mình đã chi tiền cho thiết kế mà sao không thấy kết quả gì hết?”
- “Bộ mặt thương hiệu hiện tại của mình trông ‘quê mùa’ quá, sao đi gặp đối tác lớn?”
- “Mình đang mắc kẹt trong cuộc chiến về giá.”
Khi thương hiệu của bạn nói được những “tiếng lòng” này, khách hàng sẽ cảm thấy: “Đây rồi. Đây chính là người hiểu mình.”
Kỹ thuật 4: Cảm xúc (Emotions) – Cho khách hàng “cảm”, đừng bắt họ “nghe”
Kỹ thuật này rất nổi tiếng, gọi là “Show, don’t tell” (Hãy cho thấy, đừng chỉ kể lể).
Thay vì gọi tên một cảm xúc, hãy mô tả biểu hiện vật lý của cảm xúc đó.
- Đừng viết: “Tôi đã thấy nhẹ nhõm.”
- Hãy viết: “Ngay khoảnh khắc đó, tôi ngả người ra sau và thở phào một hơi thật dài.”
- Đừng viết: “Anh ấy lo lắng.”
- Hãy viết: “Anh ấy liên tục gõ bút xuống bàn và cứ vài giây lại liếc nhìn đồng hồ.”
Góc nhìn MondiaL trong marketing:
Đây là cách chúng tôi kết nối “Trái Tim” của thương hiệu với khách hàng.
Mục tiêu của MondiaL không chỉ là giúp khách hàng tăng doanh thu (mục tiêu kinh doanh), mà còn mang lại cho họ (mục tiêu cảm xúc):
- Cảm giác tự hào khi thương hiệu được công nhận.
- Sự an tâm khi biết mình đang đi đúng hướng.
- Sự tự tin khi sở hữu một thương hiệu chuyên nghiệp.
Hãy mô tả những cảm xúc đó bằng hình ảnh, bằng biểu hiện vật lý.
Kỹ thuật 5: Lời thoại (Dialogue) – Cách nhanh nhất để “thổi hồn” cho câu chuyện
Một dòng thoại trực tiếp có thể làm cho bất kỳ câu chuyện nào trở nên sống động.
Hãy dùng những từ ngữ chính xác mà nhân vật đã nói. Và xin hãy tránh những lời thoại cứng nhắc, nghe như sách vở.
- Đừng viết: “Sếp của tôi rất hài lòng với công việc của tôi.”
- Hãy viết: “Ngay lúc đó, sếp nhìn tôi và nói: ‘Wow, đây thực sự là bài thuyết trình tuyệt vời nhất mà cậu từng thực hiện.'”
Góc nhìn MondiaL trong marketing:
Trong kinh doanh, lời thoại mạnh mẽ nhất chính là phản hồi (testimonial) của khách hàng.
Đừng bao giờ viết một testimonial kiểu: “Chúng tôi rất hài lòng với dịch vụ của MondiaL.” Nó quá nhàm chán.
Hãy dùng lời thoại trực tiếp:
“Chị Linh, Founder một thương hiệu F&B, chia sẻ với chúng tôi: ‘Từ ngày có bộ nhận diện và bao bì mới do các bạn làm, tôi tự tin hẳn khi mang hàng đi chào các chuỗi siêu thị lớn. Đối tác nhìn sản phẩm là thấy tin tưởng ngay.'”
Đó mới là lời thoại “biết bán hàng”.
Case Study kinh điển: Khi 5 kỹ thuật kể chuyện tạo ra một “siêu năng lực”
Để thấy 5 kỹ thuật này kết hợp nhuần nhuyễn, hãy xem câu chuyện có thật của Sarah Willingham, một doanh nhân người Anh.
Khi đó, Sarah đang điều hành các thương vụ mua lại cho Pizza Express.
Cô bước vào một phòng họp, trễ hai phút.
Cô vốn đã cảm thấy “hội chứng kẻ mạo danh” (tâm lý sợ mình không đủ giỏi) khi phải điều hành cuộc họp này.
Và rồi, người luật sư ở phía đối diện bàn nhìn lên và nói: “Ồ, may quá, cô đây rồi. Của tôi một ly cà phê trắng, ít đường nhé.” 49 (Gã này tưởng cô là thư ký).
Sarah nghĩ: “Được rồi, đây là một khoảnh khắc quyết định.”
Cô bình tĩnh đi vòng quanh, pha cho anh ta ly cà phê. Cô đặt nó trước mặt anh ta và hỏi xem có ai khác muốn uống không. Sau đó, cô tự pha cho mình một ly, đi lên đầu bàn và ngồi xuống đối diện anh ta.
Khi người luật sư nhìn lên, cô quan sát “sắc mặt anh ta dần biến sắc” khi anh ta nhận ra sai lầm to lớn của mình.
Câu chuyện này là một minh chứng hoàn hảo. Sarah đã biến một tình huống khó xử thành một khoảnh khắc “trao quyền” mạnh mẽ.
Từ kỹ thuật đến chiến lược: MondiaL biến câu chuyện thành “Thiết Kế Sinh Lời” như thế nào?
Bạn thấy đấy, 5 kỹ thuật trên rất đơn giản.
Nhưng, nếu chỉ dùng chúng một cách tùy hứng, bạn có thể kể được một câu chuyện hay. Còn MondiaL, chúng tôi không chỉ kể chuyện hay.
Chúng tôi là “Chuyên Gia Tăng Trưởng Bằng Thương Hiệu”. Chúng tôi xây dựng chiến lược để đảm bảo câu chuyện đó phải “Sinh Lời”.
Đây là cách chúng tôi đưa tư duy thương hiệu và marketing vào thiết kế. Chúng tôi làm điều đó thông qua “Lộ Trình Tăng Trưởng 3D” độc quyền.
Giai đoạn 1: DISCOVER (Chẩn Đoán Chiến Lược)
Chúng tôi không bắt đầu bằng câu hỏi “Bạn muốn thiết kế màu gì?”.
Chúng tôi bắt đầu bằng “Mục tiêu kinh doanh của bạn là gì?”.
Ở giai đoạn này, chúng tôi phải tìm ra “câu chuyện” nào là đắt giá nhất để kể. Chúng tôi tổ chức các buổi làm việc , chẩn đoán sâu về thị trường, đối thủ, và khách hàng để tìm ra “sự thật” (insight) cốt lõi của thương hiệu.
Giai đoạn 2: DEVELOP (Kiến Tạo Giải Pháp)
Khi đã có chiến lược, chúng tôi bắt đầu biến câu chuyện đó thành thứ sờ nắm được.
Chúng tôi gọi đó là “Thiết Kế Biết Nói”. Đây là lúc “Bộ não” chiến lược gặp “Trái tim” sáng tạo.
Chúng tôi thiết kế logo, profile , website , hay bao bì… Tất cả không chỉ để “trông cũng được”. Chúng phải “biết nói” cùng một câu chuyện, cùng một thông điệp nhất quán trên mọi điểm chạm.
Giai đoạn 3: DELIVER (Chứng Minh Hiệu Quả)
Đây là điều khiến MondiaL khác biệt. Chúng tôi không chỉ bàn giao file thiết kế rồi thôi.
Chúng tôi phải chứng minh câu chuyện đó “sinh lời”.
Chúng tôi đồng hành và đo lường hiệu quả. Chúng tôi đo lường sự thay đổi trong nhận thức của khách hàng (Perception Shift). Chúng tôi đo lường tỷ lệ chuyển đổi (Conversion Rate).
Chúng tôi chứng minh ROI (Tỷ suất hoàn vốn) cho khoản đầu tư vào thương hiệu mà bạn đã bỏ ra.
Đã đến lúc ngừng “kể lể”, hãy bắt đầu “kể chuyện”
5 kỹ thuật kể chuyện này rất đơn giản. Bạn có thể áp dụng chúng ngay hôm nay.
Nhưng để biến chúng thành một cỗ máy tăng trưởng, bạn cần một đối tác có tư duy chiến lược. Một đối tác hiểu rằng thương hiệu không phải là chi phí, mà là tài sản giá trị nhất.
Thương hiệu của bạn là một câu chuyện độc bản đang chờ được kể. Đừng để nó bị “chìm nghỉm” giữa một thị trường ồn ào.
Bạn đã sẵn sàng biến câu chuyện của mình thành lợi thế cạnh tranh chưa?
Hãy bắt đầu hành trình tăng trưởng của bạn.
Kết nối với MondiaL ngay hôm nay để nhận một “Phiên Chẩn Đoán Thương Hiệu” miễn phí. Chúng tôi sẽ lắng nghe bạn, và cùng bạn phác thảo những cơ hội đầu tiên để tìm ra câu chuyện “sinh lời” nhất cho doanh nghiệp của bạn.
