Trong giới tư vấn quản trị, mô hình 7S của McKinsey là một trong những học thuyết kinh điển nhất. Nó chỉ ra 7 yếu tố nội tại mà một doanh nghiệp cần phải đồng bộ để đạt được hiệu quả, bao gồm: Strategy (Chiến lược), Structure (Cấu trúc), Systems (Hệ thống), Style (Phong cách), Staff (Nhân sự), Skills (Kỹ năng), và Shared Values (Giá trị chung).
Đây là một mô hình cực kỳ giá trị. Nhưng nó cũng làm dấy lên một câu hỏi thú vị: “Tại sao một yếu tố quan trọng như Mô hình Kinh doanh (Business Model) lại không có tên trong 7S?”.
Câu trả lời sắc bén và chính xác nhất là: Vì Mô hình Kinh doanh không phải là một yếu tố ngang hàng. Nó là một phần không thể tách rời của Chiến lược, là công cụ để thực thi ý đồ chiến lược.
Nhận định này hoàn toàn đúng. Nhưng tại MondiaL, với vai trò là “Đối Tác Kiến Tạo Tăng Trưởng”, chúng tôi tin rằng cần phải đào sâu hơn nữa. Câu hỏi quan trọng hơn mà chúng tôi luôn đặt ra là: “Vậy, điều gì ‘khai sinh’ ra một chiến lược xuất sắc?”
Câu trả lời sẽ làm rõ vai trò của từng yếu tố và xác định đâu mới là điểm khởi đầu thực sự cho một doanh nghiệp muốn trở nên vĩ đại.
Mô Hình 7S: Một Cỗ Máy Nội Bộ Hoàn Hảo… Nhưng Thiếu “Linh Hồn”
Trước hết, cần hiểu đúng vai trò của mô hình 7S. Đây là một công cụ quản trị nội bộ tuyệt vời. Nó giúp bạn soi chiếu vào bên trong tổ chức và trả lời câu hỏi: “Cỗ máy của chúng ta có đang vận hành trơn tru không? Các bộ phận có đang ăn khớp với nhau để thực thi mục tiêu không?”.
Nó giúp bạn có một “thân thể” khỏe mạnh. Nhưng một thân thể khỏe mạnh mà không biết mình là ai và cần đi về đâu thì cũng chỉ là một cỗ máy vô hồn. Mô hình 7S giúp bạn tối ưu hóa việc “làm như thế nào” (How), nhưng nó không cho bạn biết “tại sao” (Why) bạn tồn tại.
“Kiềng Ba Chân” Tăng Trưởng: Thương Hiệu -> Chiến Lược -> Mô Hình Kinh Doanh
Để một doanh nghiệp thực sự cất cánh và tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững, cần một hệ thống phân cấp rõ ràng hơn. Tại MondiaL, chúng tôi tin vào một trật tự chiến lược gồm 3 yếu tố cốt lõi, trong đó yếu tố sau được sinh ra từ yếu tố trước.
Điểm Khởi Đầu #1 – THƯƠNG HIỆU (The “Why”)
Đây mới chính là điểm khởi đầu thực sự, là “linh hồn” của doanh nghiệp. Trước cả khi có chiến lược, bạn phải trả lời được những câu hỏi nền tảng nhất:
- Chúng ta là ai?
- Chúng ta tồn tại để làm gì? (Sứ mệnh)
- Chúng ta tin vào những giá trị nào? (Giá trị cốt lõi)
- Chúng ta hứa hẹn điều gì độc đáo và ý nghĩa với thế giới? (Lời hứa thương hiệu)
Việc xác định rõ bản sắc thương hiệu sẽ tạo ra một “Bản Hiến Pháp” bất biến, một kim chỉ nam đạo đức và là nguồn cảm hứng cho mọi quyết định sau này. Đây chính là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong giai đoạn DISCOVER (Chẩn Đoán) của MondiaL.
Nấc Thang #2 – CHIẾN Lược (The “How”)
Khi đã biết mình là ai và tại sao mình tồn tại, bạn mới có thể vạch ra con đường để chiến thắng. Chiến lược chính là câu trả lời cho câu hỏi: “Chúng ta sẽ cạnh tranh như thế nào để hiện thực hóa lời hứa thương hiệu?”.
Chiến lược sẽ quyết định bạn nhắm đến thị trường nào, định vị mình khác biệt ra sao, và xây dựng những lợi thế cạnh tranh nào để giành được vị thế đó. Một chiến lược không có thương hiệu dẫn lối sẽ chỉ là những kế hoạch rời rạc.
Công Cụ #3 – MÔ HÌNH KINH DOANH (The “What”)
Như đã phân tích, Mô hình Kinh doanh là công cụ để mô tả chi tiết chiến lược. Nó trả lời cho câu hỏi: “Cụ thể, chúng ta sẽ tạo ra, phân phối và thu về giá trị (tiền) như thế nào?”. Nó bao gồm các thành tố như phân khúc khách hàng, giải pháp giá trị, các kênh, dòng doanh thu…
Việc sao chép một mô hình kinh doanh thành công của người khác là cực kỳ nguy hiểm, bởi vì nó không được xây dựng dựa trên Chiến lược và Thương hiệu độc nhất của bạn.
Bức Tranh Toàn Cảnh: Khi Tất Cả Cùng Vận Hành Dưới Một “Bản Hiến Pháp”
Như vậy, một cấu trúc doanh nghiệp bền vững sẽ vận hành theo một dòng chảy từ trong ra ngoài:
THƯƠNG HIỆU (Linh hồn) -> CHIẾN LƯỢC (Bộ não) -> MÔ HÌNH KINH DOANH (Công cụ) -> 7S (Cơ thể vận hành)
Hãy nhìn vào một ví dụ kinh điển như Apple:
- Thương hiệu: “Think Different” – Thách thức hiện trạng, tôn vinh sự sáng tạo.
- Chiến lược: Khác biệt hóa tuyệt đối qua thiết kế và trải nghiệm người dùng vượt trội.
- Mô hình kinh doanh: Bán phần cứng cao cấp và thu lợi nhuận từ hệ sinh thái dịch vụ.
- 7S: Mọi yếu tố nội bộ, từ cấu trúc bí mật, kỹ năng thiết kế đỉnh cao, cho đến phong cách lãnh đạo cầu toàn, đều được sắp đặt để phục vụ cho 3 lớp trên.
Mọi thứ đều bắt nguồn từ “linh hồn” thương hiệu. Nếu không có nó, các yếu tố còn lại chỉ là những cỗ máy không mục đích.
Lời Kết
Mô hình 7S rất hữu ích để bạn tối ưu cỗ máy nội bộ của mình. Nhưng để cỗ máy đó thực sự tạo ra giá trị khác biệt và tăng trưởng bền vững, nó phải được dẫn dắt bởi một chiến lược sắc bén. Và một chiến lược sắc bén phải được khai sinh từ một thương hiệu có “linh hồn”, có bản sắc và có một lời hứa rõ ràng.
Đừng chỉ hỏi “Làm thế nào để vận hành hiệu quả?”. Hãy bắt đầu bằng câu hỏi “Tại sao chúng ta tồn tại?”. Khi bạn có câu trả lời, bạn không chỉ đang xây dựng một doanh nghiệp. Bạn đang kiến tạo một di sản.
Tại MondiaL, chúng tôi không chỉ giúp bạn vẽ nên một mô hình kinh doanh hay sắp xếp lại tổ chức. Chúng tôi đồng hành cùng bạn trên hành trình sâu sắc nhất: tìm ra và kiến tạo nên “linh hồn” thương hiệu – điểm khởi đầu cho mọi thành công vĩ đại.
